Stanowisko Federacji Związków i Stowarzyszeń Gmin Polskich waz Stowarzyszenia Gmin Małopolski na otwarcie Konferencji "Współpraca samorządów lokalnych państw Grupy Wyszehradzkiej", Wawel, 9 października 1997
Wyrażając ogromną radość z obecności przedstawicieli państw Grupy Wyszehradzkiej oraz Ukrainy i Słowenii na naszej konferencji podkreślam dużą wagę tego spotkania. Po okresie przemian w 1989 roku w Europie Środkowej rozpoczęła się autentyczna współpraca na wielu płaszczyznach między Polską i jej południowymi i wschodnimi sąsiadami. Współpraca ta zrodziła się najpierw z woli politycznej i naturalnej dążności do uregulowania dobrych stosunków pomiędzy państwami bliskimi, których wzajemne powiązania kulturowe, polityczne, gospodarcze i inne są umocowane w historii Europy, w tym najnowszym jej rozdziale zapoczątkowanym przez "Solidarność" i Papieża Polaka.
Dialog polityczny ustanowiony w akcie powołania Grupy Wyszehradzkiej otworzył dość szybko możliwość współpracy gospodarczej i wzajemnej korzystnej wymiany handlowej w ramach założonej w Krakowie CEFTA. W tej materii miasto Kraków odgrywało ważną rolę inicjatora i magnesu regionalnego, wspierającego współpracę między państwami Europy Środkowej. Co więcej na bazie tych inicjatyw zrodziła się, rzec można, pewna więź solidarności tego regionu, solidarności poprzedzonej doświadczeniem wspólnej niedoli bycia państwem zależnym.
Nowe uwarunkowania polityczne w Europie ukierunkowują nasze narody na drogę zbliżenia politycznego i gospodarczego i lepszego siebie zrozumienia, wzajemnego siebie wspierania, zwłaszcza na arenie europejskiej. Scena europejska to nasze wspólne dążenie do Unii Europejskiej oraz Układu Obronnego NATO.
Integracja z Unią Europejską jest dla naszych państw celem strategicznym. Posiadamy status Państw Stowarzyszonych i równoległymi drogami idziemy, aby osiągnąć członkostwo w Unii Europejskiej. Ponieważ cel jest wspólny i bliskość interesów wspólna, warto się zatem zastanowić i opracować wspólne stanowiska w wielu dziedzinach życia w aspekcie integracji europejskiej. Tylko wspólna i zdecydowana postawa może nam zagwarantować przyjęcie warunków dla nas korzystnych w negocjacjach z Unią Europejską.
Nasza Konferencja dotyczy poszukiwania możliwości współpracy samorządów lokalnych, związków gminnych a nawet idzie dalej, aż do współpracy poszczególnych regionów państw Grupy Wyszehradzkiej. Chcemy poszukiwać wspólnie najlepszych rozwiązań, rozwiązań oryginalnych, bliskich naszym tradycjom, wynikających z naszych doświadczeń i porównujemy z doświadczeniami Unii Europejskiej. Wybierzmy to, co będzie lepsze dla obywateli i miejmy odwagę wprowadzić ewentualne ulepszenia dotyczące zwłaszcza modelu gospodarczego i politycznego bliższego przeciętnemu człowiekowi.
Proces integracji naszych państw z Unią Europejską jest różny dla każdego państwa Grupy Wyszehradzkiej i Europy Środkowo-Wschodniej, lecz w tej chwili jest dosyć zaawansowany. Unia Europejska postrzega nas jako partnerów dynamicznych, o dużym potencjale kulturowym, gospodarczym i społecznym. Jednak niestety nie wie o nas zbyt wiele i odwrotnie, u nas brakuje również szerokiej informacji o Unii Europejskiej, ojej instytucjach, firmach i ludziach.
Pochylamy się dzisiaj nad sprawami samorządu lokalnego i polityki regionalnej optymalnej dla naszych państw, tymczasem Unia Europejska uznała kwestie związane z polityką regionalną za niezwykle ważne i ustanowiła Traktatem z Maastricht w 1992 roku osobną Instytucję, której celem jest umacnianie prerogatyw samorządów lokalnych i regionalnych, jest to Komitet Regionów (art.198 a).
Komitet Regionów jako instytucja doradcza w stosunku do Rady Ministrów oraz do Komisji UE przygotowuje opinie oraz propozycje prawne reprezentujące interesy poszczególnych regionów i samorządów lokalnych. Państw Stowarzyszonych nie powinno zabraknąć w kreowaniu polityki regionalnej zwłaszcza w Europie Środkowej, bacząc przy tym pilnie, aby nie naruszyć swoich interesów narodowych.
Mamy świadomość ważności dobrze prowadzonej polityki regionalnej oraz jej aspekt gospodarczy, społeczny i środowiskowy. To władze samorządowe powinny podejmować istotne dla swojego środowiska decyzje.
Rozważając zagadnienia polityki regionalnej powinniśmy wspólnie pracować nad programami rozwoju regionalnego tak jak to czynią kraje członkowskie UE. Pracując razem możemy łatwiej z nimi nawiązać profesjonalny kontakt. Czeka nas wiele pracy, stoją przed nami wyzwania i wieloletnie zaniedbania do naprawienia. Przyjęcie norm ekologicznych, prawnych, gospodarczych etc. oraz działania dostosowawcze wymuszają na nas potrzebę pewnej analizy i ustanowienia pewnej jedności, która da nam siłę w czasie negocjacji o członkostwo z UE.
Negocjacje będą prowadzone z każdym państwem osobno, lecz kraje Grupy Wyszehradzkiej powinny deklarować grupowe wejście do UE, leży to w ich interesie. Współpraca Grupy Wyszehradzkiej i Państw Europy Środkowej i Wschodniej może być ważnym atutem obok dorobku kultury, potencjału społecznego, gospodarczego eto. w rozmowach z Unią Europejską. Powinna też Grupa Wyszehradzka być godnym przedstawicielem i blisko współpracować z innymi państwami regionu Europy Środkowej, np. z Ukrainą, Mołdawią, Rumunią, Bułgarią etc.
Jako inicjator tej Konferencji w imieniu Federacji Związków i Stowarzyszeń Gmin Polskich oraz Stowarzyszenia Gmin Małopolski życzę owocnych obrad wszystkim Uczestnikom Konferencji Współpraca Samorządów Lokalnych Państw Europy Środkowowschodniej dla wspólnego dobra oraz dla dobra naszego kontynentu.